ایرانیان از زمان‌های قدیم برای جنس زن اهمیت ویژه‌ای قائل بودند و حق و حقوق بسیاری زیادی برای زنان در نظر گرفته می‌شد.
ایرانیان باستان اعتقاد داشتند ، خوشبختى بشر وابسته به میزان دانش و خرد انسان است نه جنسیت و قومیت و رنگ و نژاد و از دیدگاه آن‌ها همه انسان‌ها چه زنان و چه مردان باید داراى حقوق برابر باشند.
سپندارمذگان یکی از جشن‌های ایرانی در آیین زرتشت است که در 5 اسفند و بنا به روایاتی برابر با بیست و نه بهمن در تقویم شمسی مدرن برگزار می‌شود.
این جشن به جشن اسفندگان یا جشن مژده گیران نیز معروف است.
این جشن ریشه درامپراتوری هخامنشیان دارد. همچنین ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه از این جشن باشکوه نام برده است که ایرانیان باستان، روز پنجم اسفند را روز بزرگداشت زن و زمین و عشاق، می‌دانستند.
زمین مانند مادری است که فرزندان خود را از هر قشر و صورت محافظت می‌کند. یکی از روزهای بزرگداشت سرزمین حاصلخیز و همتای انسانی آن ، “روز زن” است.
در ایران باستان در روز “بزرگداشت عشق و مهربانی” آیینی را اجرا می‌کردند که از آن جمله هدیه دادن مردان به زنان و دختران خود بود و زنان برای این حس خوشبختی لباس جدید می‌پوشیدند و خانه را ترک می‌کردند و مردان و کودکان تمام کارهای خانه را انجام می‌دادند.
در برخی موارد زنان نیز با هدف تشکر به مردان هدیه می‌دادند و این نشان از عشق در بین همسران بوده است.
جشن سپندارمذگان جشنی باستانی است که از چند سده پیش از میلاد مسیح در بین ایرانی‌ها برگزار می‌شد.
این جشن باستانی و فرخنده‌ای است که از نیاکان ما باقی مانده است و باید برای بقا و اطلاع آیندگان احیا شود.
واژه سپندارمذگان
واژه فارسی «اسفند» (اسپند) در زبان فارسی امروز، از واژه پهلوی «سپندارمت-Spandarmat» و اوستایی «سپِنتَه آرمَئی تی-SpentaArmaiti» برگرفته شده است.
همچنین روز پنجم هرماه و ماه دوازدهم هر سال «اسفند» یا «سپَندارمَذ» نامیده می‌شود.
این واژه که در اوستایی از دو بخش «سپِنتَه» یا «سپند» به معنی پاک و مقدس و «آرَمَئیتی» به معنی فروتنی و بردباری تشکیل شده است و معنی این دو با هم فروتنی ِپاک و مقدس است.
این واژه در پهلوی «سپندارمت» و در فارسی «سپندارمذ» و «اسفندارمذ» و به تدریج «اسفند» شده است.
فلسفه جشن سپندارمذگان
در ایران باستان هرماه، سی روز داشت که هرروز آن به یک نام مشهور بود. روز پنجم هر ماه نیز سپندارمذ، نام داشت.
جشن سپندارمذگان درواقع تقارن روز پنجم ماه (اسفند یا سپندارمذ) با ماه اسفندماه می‌باشد.
در ایران باستان تقارن روز و ماه در ماه‌های دیگر سال را نیز جشن می‌گرفته برای مثال روز آذر در ماه آذر جشن «آذرگان» است که به جشن آتش شهرت دارد و در روز نهم آذر ماه می‌باشد.
