روز سیزدهم فروردین کـه با نام روز طبیعت نیز شناخته می‌شود پر اسـت از نکات جالب و رسم‌هایي کـه این روز را زیباتر می‌کنند.
در ادامه برخی از این رسومات را برایتان بیان می‌نماییم تا خود را بهتر برای این روز سراسر شاد آماده نمایید.
بازی‌های سیزده بدر
بازی کردن دسته جمعی در روز طبیعت موجب ایجاد شادی و نشاط می‌شود و بخش مهمی از برنامه‌های این روز شاد به حساب می‌آید هر چند که امروزه ، دوچرخه‌سواری و توپ‌بازی جای کشتی‌های دو نفره و چوب بازی و بسیاری دیگر از بازی‌ها مانند هفت سنگ ، چوب توپ ، زو و…. را در شهرهای صنعتی گرفته اما هنوز هم در استان‌های دیگر مانند آذربایجان غربی ، شیراز و کردستان ، بازی‌های محلی آن هم در دشتی بزرگ با انتخاب چند نفر از هر خانواده که با هم به دشت آمده‌اند ، اجرا می‌شود.
سپردن سبزه به آب روان
شاید این سوال بسیاری باشد که چرا در روز سیزده بدر سبزه رابه آب می‌اندازند؟
در جواب می‌توان گفت در گذشته رسم بر آن بوده اسـت کـه دوازده ستون از دوازده نوع غله بـه تعداد دوازده ماه سال سبز می‌کردند. «در مواردی هفت ستون بـه نشانه هفت امشاسپند» در هنگام سال نو هر کدام از غله‌ها راکه رشد بهتری داشت ، بـه فال نیک می‌گرفتند و برای کشت آن سال ازآن نوع غله بیشتر می‌کاشتند.
چون معتقد بودند این نوع غله در آن سال برکت بیشتری بـه همراه خواهد داشت. آن‌ها در پایان سیزدهمین روز نوروز سبزه‌ها را درکنار نهرها می‌گذاشتند یا بـه جوی آب روان می‌سپردند زیرا که معتقدند کـه دادن سبزه بـه آب خاطرات کهنه سال قبل را می‌شوید و با این عمل سبزی بهار از طریق رود بـه سراسر زمین منتقل می‌شود و طراوت و شادابی بـه زمین بازمی‌گردد.
همچنین دو مرتبه از روی جوی آب می‌پرند و اعتقاد دارند که ناراحتی و مشکلات خانه با این سبزه از آن‌ها دور می‌شود.
پناه بردن به دل طبیعت
علاقه‌ی مردم به “پیک نیک” بهاری به قدری بوده است که حتی عده‌ای صبحانه را هم در خارج از خانه و در کنار جوی آب و دامان طبیعت صرف می‌کردند.
از دیرباز رسم بر این بوده است که در روز سیزدهم فروردین تمام ایرانیان دست از کار روزمره می‌کشیدند و پس از برداشتن غذا و میوه و تنقلات کـه از چند روز قبل برای سفر یک روزه خود تدارک دیده بودند ، راهی دشت و صحرا و باغ شده و آن روز را به این طریق در کنار عزیزانشان سپری می‌کردند.
انداختن سنگ‌ریزه به پشت سر
بـه اعتقاد برخی نحسی روز سیزدهم سال نو در صورتی برطرف می‌شود کـه هر شخصی سیزده سنگ‌ریزه بـه پشت سرخود پرتاب کند و از پروردگار خود بخواهد کـه بلا و آفت را درسال نو از سر او و عزیزانش دور کند.
این رسم بیشتر در مناطق کرد نشین کشور اجرا می‌شود. مردم قزوین نیز بـه درون چشمه‌ها و جویبارها سنگ پرتاب می‌کنند.
سبزه گره زدن
گره زدن سبزه در روز سیزده بدر از جمله رسوماتی است که تقریباً تمام زنان و دختران ، به خصوص دختران دم بخت به این شکل آن را انجام می‌دهند که باید دو ساقه‌ی سبزه را به هم هفت گره بزنند و نیت کنند تا حاجت روا شوند.
همچنین در برخی مناطق ابتدا واجب بود بگویند “سبزی تو از من- زردی من از تو” و بعد مناسب با حاجت خود اشعاری را زمزمه می‌کنند.
ناهار روز سیزده بدر
برخی سنت‌ها که قدمتی چندین ساله دارد نیز در مورد غذای سیزده بدر وجود دارد و مردم همیشه از روز دوازدهم فروردین در تدارک تهیه ناهار و تمام خوراکی‌های روز سیزده هستند.
یکی لز این‌ها آش رشته است که ازشب قبل ، تمام حبوبات آن پخته و آماده می‌شود و آن را در دشت و بیابان روی آتش بار می‌گذارند. دمی باقلا و دمی بلغور هم از خوردنی‌های وقت ناهار تهرانی‌ها به شمار می‌آید. اما در شهرهایی که کمتر صنعتی است و مردم راحت‌تر به دامان طبیعت بکر و کوه و دشت دسترسی دارند ، استفاده از گیاهان محلی به یک رسم تبدیل شده است.
مردم بعضی از مناطق ایران معتقدند روز سیزده باید با گیاهان صحرایی غذا را درست کرد. یکی از آیین‌های سیزده بدر در خراسان آشی است که با سبزی‌های صحرایی بار می‌گذارند. سمنو یا حلوا نیز باید در سفره سیزده به در باشد. از آیین سیزده به در شمالی‌ها نیز می‌توان گفت که انواع حلواها را در سفره خود جای می‌دهند.
و از آنجا که کباب همیشه پای ثابت تفریحات ایرانی‌هاست، کباب نیز یکی از آیین سیزده بدر محسوب می‌شود به سیخ کشیدن کباب کوبیده و جوجه نیز انگار مخصوص این نوع از تفریحات مردم باید باشد به همین دلیل در زمانی که قربانی کردن گوسفند مانند امروز هزینه بر نبود ، مردم شمال در جشن تشت ر، گوسفند قربانی می‌کردند. آن‌ها توجه داشتند گوسفندی که در سیزده می‌کشند باید یک‌دست سفید یا سیاه باشد و لکّه نداشته باشد.
از آیین سیزده به در در بیجار رسم است که برای ناهار سیزده به در ، کوفته می‌پزند.
کاهو و سکنجبین هم از واجبات سیزده به در است که یا زنان خانواده سکنجبین را ترش و یا آن را طبق ذائقه اهالی خانه ، شیرین درست کرده و با کاهو می‌خورند.
سخن آخر درباره رسومات سیزده بدر
روز سیزده بدر روزی برای شادی و پناه بردن بـه دل طبیعت اسـت اما باید توجه داشته باشیم رها کردن آشغال‌ها در طبیعت ، شکستن شاخه درختان ، آتش روشن کردن ، شکار حیوانات و چیدن گل‌ها به طبیعت آسیب جدی وارد می‌کند پس برای مواظبت از محیط زیست خود باید از این اقدامات خودداری نماییم.
همچنین «روز طبيعت» ، فرصت بسيار مناسبي است تا اين درس بزرگ را به فرزندان عزیزمان را نیز بياموزيم. آن‌ها بايد بدانند که طبيعت زيباي سرزمينمان ايران ، خانه بزرگ همه ما به شمار مي‌آيد و ضرر آسيب رساندن به درختان و سبزه زارها ، ابتدا به ضرر خودمان و آیندگانمان است.
تاریخچه سیزده بدر
تاریخچه عید نوروز
آیین و فلسفه عید نوروز
