از آنجایی که همهی مردمان دنیا به ارزش والا و مقام معلم واقف هستند، یک روز از سال را به عنوان گرامیداشت روز معلم در تقویم حود نامگذاری کردهاند که این روز در تقویم بینالمللی به پیشنهاد یونسکو روز 5 اکتبر مصادف با 13 مهر ثبت شده است.
هدف از اعلام چنین روزی بها دادن به معلمان، قدردانی از آنها و بررسی مشکلاتشان در سراسر دنیا اعلام میباشد.
علاوه بر این و با وجود روزی همگانی در تمام ملل جهان برای تکریم جایگاه معلم، برخی از فرهنگها به دلیل تاریخچه خاصی که دارند، در روزی متفاوت و منحصر به آن سرزمین نیز بهعنوان روز معلم، مقام معلم را گرامی میدارند.
در این مقالهی کاریز و به بهانهی «روز معلم» نگاه مختصری به زمان و تاریخچهی این روز و نحوهی بزرگداشت آن در کشورهای مختلف دنیا میاندازیم.
روز معلم قبل از انقلاب در ایران
«باشگاه مهرگان» یا همان مجمع صنفی معلمان در ۱۸ بهمن ۱۳۳۹ طی قطعنامهای درخواست افزایش حقوق معلمان را مطرح کرد. ریاست این باشگاه با فردی به نام محمد درخشش بود.
از اینرو و بنا به درخواست باشگاه مهرگان، معلمان از روز ۱۲ اردیبهشت ۱۳۴۰ دست به اعتصاب زدند و مدارس را تعطیل کردند و برای اعتراض مقابل مجلس در میدان بهارستان تجمع کردند.
این تجمع منجر به درگیری بین معلمان و مأموران شد. مأموران با تیراندازی هوایی و استفاده از باتوم میخواستند معلمان را متفرق کنند در این بین سه نفر در اثر تیراندازی مأموران و حمله با سرنیزه یا چاقو مجروح شدند و یکی از گلولهها به پیشانی معلم جوانی به نام ابوالحسن خانعلی نشست.
پس از این واقعه حکومت وقت برای دلجویی از معلمین روز ۱۲ اردیبهشت را به یاد مرگ خانعلی روز معلم نامگذاری کرد.
روز معلم قبل از انقلاب در ایران
پس از پیروزی انقلاباسلامی و شهادت استاد مرتضی مطهری در روز 12 اردیبهشت ماه سال 1358 توسط گروه فرقان، این روز به عنوان روز معلم نامگذاری شد.
روز معلم کم کم پس از انقلاب به فراموشی سپرده شد. تا آنکه در سال 1358 معلمین در صدد زنده کردن 12 اردیبهشت به عنوان روز معلم بر آمدند که مصادف شد با شهادت آیت الله مطهری که در شامگاه روز 11 اردیبهشت ترور شدند.
استاد مطهری در روشنگری اقشار باسواد به ویژه قشر فرهنگی جامعه قدمهای اساسی برداشته بود.
ایران ما هنوز هم خانه معلمان و اساتید بزرگ و بنامی است که هریک وظیفه سنگین پرورش نسل و ساخت آینده را عهده دار هستند و ما هم در کاریز همیشه و به ویژه در این روز خاص قدردان زحمات بسیار و بی دریغ آنها هستیم.
روز معلم در ارمنستان
روز معلم در ارمنستان در روز 4 اکتبر برگزار میشود البته تا همین اواخر نیز ارمنستانیها اولین یکشنبهی ماه اکتبر را به عنوان روز معلم جشن میگرفتند.
اما اخیراً به دلیل تصمیم مجلس نمایندگان این کشور در راستای اصلاح قوانین مربوط به تعطیلات و بزرگداشتها، این روز به 4 اکتبر منتقل شد.
روز معلم در استرالیا
روز معلم در استرالیا در آخرین جمعهی ماه اکتبر برگزار میشود ولی اگر آخرین جمعهی ماه اکتبر هم زمان با روز هالووین باشد، مراسم بزرگداشت روز معلم به هفتم ماه نوامبر موکول خواهد شد.
دلیل خاصی هم برای تعیین یک چنین تاریخی ذکر نشده است.
روز معلم در ترکیه
روز معلم در ترکیه در تاریخ 24 نوامبر برگزار میشود. در این روز «مصطفی کمال آتاتورک» که معقتد بود نسل جدید ترکها توسط معلمان ساخته میشوند ، یک الفبای جدید در سال 1923 برای ترکها ایجاد کرد و به معلم اول ترکیه شهره یافت.
روز جهانی زمین پاک – دوم اردیبهشت ماه
تاریخچه روز پدر
